ΑΛΕΙΨΗ ΨΑΡΟΥΔΑ Ή ΣΤΑΧΤΟΚΟΥΛΟΥΡΑ

Οι νυκοκυρές όταν δεν είχαν ψωμί στο σπίτι και δεν προλάβαιναν να ζυμώσουν έφτιαχναν την αλειψή ψαρούδα.

Έβαζαν αλεύρι, νερό και αλάτι, χωρίς προζύμι και  λάδι, το ζύμωναν και κατευθείαν το έψηναν στο τζάκι.

Το έφτιαχναν μικρά  καρβελάκια.

Καθάριζαν σε μιά άκρη καλά το τζάκι απο τη στάχτη και την έψηναν στην αρχή με τη θερμοκρασία που είχε διατηρήσει ο πάτος του τζακιού και με τη βοήθεια της φωτιάς που έκαιγε παρέκει.
Οταν άρχιζε και σκλήραινε η επιφάνεια, τη σκέπαζαν με χόβολη και λιγα καρβουνάκια.
Όταν ψηνόταν καθάριζαν την αλειψούδα απο τη στάχτη με ένα καθαρό πανί όσο ήταν ακόμη ζεστή.

Η αλήθεια είναι οτι δεν ήταν τόσο νόστιμη όσο το ψωμί, αλλά ήταν μια λύση ανάγκης.

Δεν χρειαζόταν πολύ ζύμωμα, δεν απαιτούσε χρόνο αναμονής για να φουσκώσει η ζύμη και οπωσδήποτε δεν είχε την όλη απαιτητική διαδικασία  ανάμματος του ξυλόφουρνου και του φουρνίσματος.

Η ψαρούδα πάντως ήταν και ένας έξυπνος τρόπος να κάνουν οικονομία στο ψωμί, μιάς που δεν μπορούσες απο αυτή να φάς πολύ, ήταν αρκετά βαριά για το στομάχι.

Την έφτιαχναν συχνά τους χειμώνες, όταν οι καιρικές συνθήκες δεν επέτρεπαν το άναμμα του ξυλόφουρνου.

Αλειψή στη Στενή λεγαμε τη ζυμή που τις λείπει το προζύμι, που δε φούσκωνε δηλαδή.

Κανονικά βέβαια έπρεπε να τη λέμε λειψή, οτί δηλαδή κάτι της λείπει , χωρίς το πρώτο 'α' ,

 αλλά ήταν πολύ συχνό φαινόμενο να βάζουμε το γράμμα 'α' στην αρχή της λέξης, ίσως κάποιοι σκεφτείτε οτι είναι περιττό, για εμας όμως ήταν απαραίτητο.

Για να σας δώσω να καταλάβετε, τη μασχάλη τη λέμε αμασχάλη, τα νύχια , τα λέμε ανύχια , δεν είναι 'α' στερητικό βέβαια, είναι ιδίωμα γλωσσικό της περιοχής.Τοπικο κέντημα της γλώσσας.

Θύμησες της μαμάς Μαρίας

''Όταν το χιόνι σκέπαζε όλη την αυλή και κουκούλωνε το φράχτη και το φούρνο, τότες φτιάχναμε πάντα την αλειψούδα, την ευχαριστιόμασταν καυτή, μόλις τη βγάζαμε απο τη χούβολη, τη σκουπίζαμε καλά απο τη στάχτη, την κόβαμε και την τρώγαμε με τυράκι, άμα νηστέυαμε με ελιές σταφίδες. Ωραία ήτανε και με τα όσπρια, την κόβαμε χαψιές και τη ρίχναμε μέσα στο πιάτο με τη φασολάδα και τις φακές.''